سیاتیک یک علامت است و منبع درد نیست. در این بیماری پشت پای فرد دچار درد تیزی میشود که میتواند راه رفتن را برای او غیرممکن سازد. عصب سیاتیک از ستون فقرات شروع میشود و از باسنها به سمت پا و انگشتان پا میرود. این عصب وظیفه دریافت احساس و کنترل قسمت خلفی پا شامل عضلات همسترینگ، ساق پا و کف پا را به عهده دارد. اگر این عصب در یک نقطه دچار فشردگی شود، باعث ایجاد ناراحتی، احساس گزگز، بیحسی و ضعف در قسمتهای مختلف پشت پا از عضلات سرینی تا انگشتان پا میشود. درد سیاتیک ممکن است به تدریج ایجاد شده یا به طور ناگهانی اتفاق بیفتد. معمولاً سیاتیک با ضعف و احساس ناخوشایند گزگز یا بیحسی در پا همراه بوده که تا انگشتان پا کشیده میشود.
در موارد شدید، عصب سیاتیک فشرده شده ممکن است باعث خوابرفتگی پا (عدم توانایی بلند کردن پا) یا بیاختیاری در حرکات پا میشود.
پزشک برای تشخیص ابتلا به سیاتیک، سوابق پزش شما را مورد بررسی قرار داده و پاها و ستون فقرات شما را معاینه میکند. در صورتی که قدرت، واکنشها و انعطافپذیری پاهای شما هم تحت تأثیر درد سیاتیک قرار گرفته باشند، برخی حرکات پا نیز برای مشاهده تواناییها پا مورد ارزیابی قرار میگیرند. از آنجا که فتق دیسک کمر یا آسیبدیدگی عصب در تصاویر گرفته شده به وسیله اشعه ایکس مشخص نمیشوند، از این روش تصویربرداری استفاده نمیشود. به هر حال، این عارضه میتواند به دلیل ایجاد خارهای استخوانی، اسپوندیلولیز، تنگی کانال نخاع و بیماریهای استخوانی دیگر نیز ایجاد شود. زمانی که علائم به طور مکرر تکرار میشوند یا تشدید میشوند، غالباً از ام آر آی یا سی تی اسکن برای تشخیص علت سیاتیک استفاده میشود. پزشکان ما در کلینیک تخصصی دکتر سعیدی پس از تشخیص و اطمینان از مبتلای بیمار به درد سیاتیک، روشهای درمانی مؤثری مانند طب سوزنی، درمان دستی، لیزر، انواع تزریقات و حرکات اصلاحی را برای کاهش و تسکین درد عصب سیاتیک کمر و پاها در بیماران به کار میگیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره 02166533245 تماس حاصل فرمایید.
معمولاً سیاتیک به دلیل فشردگی عصب در قسمت پایین کمر ایجاد میشود؛ عصب ممکن است در داخل یا مجاورت کانال نخاع و در محلی که وارد پا میشود فشرده شود. برخی بیماریها که ممکن است باعث ایجاد درد سیاتیک شود عبارتند از:
- سندرم پیرفورمیس: این سندرم زمانی اتفاق میافتد که عضله پیرفورمیس که در عمق باسن قرار گرفته است دچار اسپاسم شده و عصب سیاتیک را فشرده کند.
- فتق دیسک کمر: این شایعترین دلیل ایجادکننده درد سیاتیک است و زمانی اتفاق میافتد که دیسک بیرون زده و بر عصب سیاتیک فشار وارد کند.
- تنگی کانال نخاع: باریک شدن کانال نخاع (حفرهای که عصبها از آن خارج میشوند) باعث افزایش فشار بر عصب سیاتیک میشود.
- اسپوندلولیز: سرخوردگی یک مهره که از تراز خود نسبت به مهرههای مجاور خارج میشود.
علائم ابتلا سیاتیک
شایعترین علائم ابتلا به درد عصب سیاتیک عبارتند از:
- درد و احساس سوزش در قسمت پایین کمر
- بیحسی در قسمت آسیبدیده
- درد کمر
- درد در اطراف باسن
- درد پا
- درد لگن
- اختلال در راه رفتن
روشهای درمانی کوثر برای رفع درد سیاتیک
گرما درمانی و سرما درمانی
کمپرس سرد یا گرم یکی از آسانترین و مؤثرترین روشها برای درمان درد سیاتیک است. در حالی که کمپرس گرم باعث کاهش چشمگیر التهاب و درد میشود، کمپرس سرد باعث کاهش درد میشود. هم کمپرس سرد و هم کمپرس گرم مانند یک تسکیندهنده فوری درد سیاتیک عمل میکنند.
دارو
داروهای خوراکی گاهی اوقات باعث تسکین درد میشوند اما متداولترین داورهای مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی هستند. البته این داروها گاهی اوقات به تسکین درد سیاتیک کمکی نمیکنند. مخدرها نیز باعث کاهش درد میشوند اما از آنجا که احتمال وابستگی به آنها بسیار بالا است، معمولاً پزشکان مصرف این نوع داروها را توصیه نمیکنند.
داروهای تزریقی
زمانی که فردی از دردهای مرتبط با عصب رنج میبرد و میخواهد از روشهای درمانی غیرتهاجمی استفاده کند، پزشکان ممکن است مصرف داروهای تزریقی را به وی پیشنهاد دهند.
- معمولاً این تزریقها شامل یک مسدودکننده سیگنالهای درد در عصب هستند. ممکن است در این تزریقها از استروئیدها هم برای کاهش التهابی که باعث ایجاد علائم دردناک شده است نیز استفاده شود.
- یکی دیگر از روشهای درمانی برای رفع درد سیاتیک، تزریق مسدودکننده عصب ساکرولیاک است. مفصل ساکرولیاک، ستون فقرات را به لگن وصل میکند، اختلال در عملکرد این مفصل نیز ممکن است باعث ایجاد درد سیاتیک شود. در تزریق مفصل ساکرولیاک، دارو به طور مستقیم در مفصل ساکرولیاک یا در بافت اطراف آن تزریق میشود. برخی مطالعات نشان میدهد در صورتی که تزریق مفصل ساکرولیاک در بافت اطراف مفصل انجام شود، اثربخشی آن بیشتر از زمانی است که در خود مفصل تزریق شود.
- در تزریق مفصل ساکرولیاک از استروئید هم برای کاهش التهاب عصب استفاده میشود. قبل از انجام فرایند، پزشک تعیین میکند که کدام قسمت از مفصل ساکرولیاک بیشتر دچار التهاب شده است. به همین ترتیب وی مطمئن میشود که استروئید به قسمتی که باید برسد میرسد.
- تزریق استروئید اپیدورال برای درد پاهای مرتبط با عصب به خصوص نوروپاتی محیطی مؤثر و مفید است. در هنگام تزریق استروئید اپیدورال، داروها در ناحیه اطراف نخاع تزریق میشود که به آن فضای اپیدورال گفته میشود. ریشههای عصب در فضای اپیدورال قرار گرفتهاند و تزریق استروئید اپیدورال با درمان التهاب ریشههای عصب ملتهب به کاهش درد و التهاب کمک میکند.
طب سوزنی
پزشکان از طب سوزنی به طور مؤثری برای درمان علائم درد سیاتیک در بسیاری از بیماران استفاده میکنند. در طب سوزنی از سوزنهای کوچکی که در پوست و عضلات در نقاط خاصی از کانال مردین فرو داده میشوند استفاده میگردد. این سوزنها ضربات بسیار ریزی به عضلات وارد کرده که منجر به ترشح هورمونی به نام اندورفین میشود. اندورفین به تسکین درد عصب و عضله کمک کرده و علائم درد را کاهش میدهد.
ترکشن ستون فقرات کمری و رفع فشار
برخی درمانگرها از ترکشن دستی یا غیردستی برای کمک به کشیده شده مهرههای ستون فقرات و بازجذب دیسک در لایه خروجی مواد دیسک استفاده میکنند. این یک روش خوب برای رفع درد سیاتیکی است که با به کارگیری روشهای دیگر بهبود نیافته است.
اولتراسوند
اولتراسوند تراپی برای ارسال امواج صوتی در عمق بافتهای عضلانی و ایجاد گرمای ملایم که باعث بهبود گردش خون و تسریع فرایند بهبودی میشد به کار برده میشود. افزایش گردش جریان خون به کاهش اسپاسم ها، کرامپ، تورم، خشکشدگی و دردهای عضلانی کمک میکند.
کایروپرکتیک و درمانهای دستی
تنظیم ستون فقرات و درمانهای دستی برای تراز کردن، تصحیح مشکلات ناشی از ناترازی و نهایتاً بهبود انتقال عصبی توسط یک کایروپرکتور آموزش دیده انجام میشود. ماساژ ملایم با فشار متغیر برای کاهش تحریکپذیری که باعث ایجاد التهاب، تومورهای عضلانی، درد و علائم دیگر ناشی از ابتلا به سیاتیک شده است به کار برده میشود. این کار به کاهش و بهبودی بیماریهای زمینهای که باعث درد سیاتیک میشود کمک میکند.
ماساژ
هدف از ماساژ درمانی کاهش تنشهای عضلانی که باعث فشرده شدن عصب سیاتیک و ریشه عصبهای مرتبط میشود میباشد. فشار و ماساژ مستقیم تنش را از روی بافت نرم (رابطها، تاندونها و عضلات) کاهش میدهد. ماساژ درمانی به بهبود گردش جریان خون و ترشح اندورفین (مسکن طبیعی درد در بدن) نیز کمک میکند.
لیزر درمانی سرد
لیزر درمانی سرد یک روش درمانی است که در آن از پرتوها لیزر یا آل ای دی به منظور ترمیم بافت، کاهش درد و التهاب استفاده میشود. معمولاً این روش توسط پزشک، تکنسین یا درمانگر انجام میشود. هر جلسه درمانی حدود 10 دقیقه طول میکشد و باید دو مرتبه یا بیشتر در هفته انجام شود.
لیزر درمانی سرد سالیان متمادی است که برای رفع آسیبدیدگیهای ورزشی، مفصلهای مبتلا به آرتروز، سندم درد نوروپاتیک، درد کمر و گردن درد به کار برده میشود.
تزریق اوزون
تزریق اوزون که اخیراً کشف شده است یک روش پزشکی احیایی است که به طور طبیعی به عنوان یک داروی ضدالتهابی عمل کرده و باعث ایجاد مجموعه واکنشهای احیایی در سطح سلولی شده و در نتیجه سلولهای بنیادی را فعال کرده و بافت آسیبدیده را ترمیم میکند.
برخی پزشکان اوزون تراپی را همراه با تزریق پلاسمای غنیشده با پلاکت (پی آر پی) انجام میدهند تا به کاهش و تسکین درد سیاتیک کمک کند.
چه ورزشهایی توسط پزشکان برای تسکین درد سیاتیک توصیه میشود؟
فعال بودن عضلات پایین کمر به کاهش فشار وارده بر عصب که باعث ایجاد درد سیاتیک شده است کمک میکند. همچنین این تمرینات به حفظ سلامت استخوانی نیز کمک کرده که احتمال تحلیل استخوانی که میتواند در نهایت باعث تحریک و التهاب سیاتیک شود را کاهش خواهد داد.
صورت رو به زمین
عضلات همسترینگ ضعیف شده و عضلات کمر ضعیف شده احتمال پیشروی درد سیاتیک را افزایش میدهند. کشش روبه پایین همسترینگ و تلاش برای ایجاد ثبات عضلانی در عضلات کمر و قسمت مرکزی بدن به کاهش فشار وارده بر عصب سیاتیک کمک میکند.
- زانوهای خود را درست در زیر رانهای قرار داده و دستان خود را به آرامی بالای شانه خود ببرید.
- انگشتان پا را زیر آن برده و باز کنید، نفس خود را بیرون داده و زانوها را از روی زمین بلند کنید.
- استخوان خاجی را به سمت آسمان بلند کنید، مسیر نگاه شما باید از بین دستان شما باشد.
- به آرامی پاشنههای پای خود را روی زمین لمس کنید. اگر انعطافپذیری عضلات همسترینگ شما نیاز به زمان دارد نگران نباشید.
- این حالت را به مدت سه دقیقه حفظ کنید.
حالت مار کبرا
خم کردن بدن به سمت جلو در حالتی که به مدت زیادی مینشینید یکی از علل شایع فشرده شدن عصب سیاتیک و ابتلا به درد سیاتیک است.
در حرکت مار کبرا، سینه و شانههای شما باز شده و از قسمت جلوی ران و فلکسورهای ران کشیده میشود که به کاهش فشار روی دیسکها کم میکند.
- روی شکم دراز بکشید و دستان خود را روز زمین در زیر شانههای خود قرار دهید.
- آرنجهای خود را در کنار بدن قرار داده، سر و بالاتنه خود را با کمک فشار دست بالا ببرید.
- کشش را در شکم، فلکسورهای ران و عضلات چهار سر احساس کرده و این حالت را به مدت 30 تا 60 ثانیه حفظ کنید.
لانژ پایین
لانژ پایین هم به تنهایی و هم به عنوان یکی از حرکات یوگا بسیار مؤثر و مفید است. با انجام این حرکت، رانها و فلکسورها باز شده و کشیده میشوند و همچنین به ثبات عضلات مرکزی بدن نیز کمک میکند.
- در حالت لانژ قرار گیرید، یک پا را جلو برده و پای دیگر را در پشت سر خود بکشید
- به تدریج پای عقبی را پایین آورده تا به زمین رسیده و بازوان خود را به سمت آسمان بکشید
- شما باید کشش را در جلوی پای کشیده شده و فلکسور ران خود احساس کنید
- این حالت را 30 ثانیه حفظ کرده و سپس به حالت اولیه بازگشته و پاهای خود را عوض کنید.
کشش کشاله ران
برای انجام این تمرین:
- روی زمین بنشینید، زانوهای خود را به سمت دو طرف خود خم کنید و کف پاهای خود را به هم بچسبانید
- پاهای خود را به آرامی به سمت بدن خود بکشید تا کشش را در رانها و قسمت داخلی آنها احساس کنید
- با افزایش انعطافپذیری، سعی کنید قسمتهای بیرونی زانوهای شما زمین را لمس کنند.
- این حالت را به مدت 30 تا 60 ثانیه حفظ کنید.
بهترین روش خوابیدن برای افراد مبتلا به درد سیاتیک چیست؟
بهترین روش خوابیدن برای افراد مبتلا به درد سیاتیک این است که صاف روی کمر خود دراز بکشند. پس از آن، شما میتوانید یک بالش زیر زانوهای خود قرار دهید تا یک حالت راحت برای زانوهای خود بیابید.
چگونه با درد سیاتیک در هنگام رانندگی مقابله کنیم؟
برای رانندگی کردن باید به مدت طولانی بنشینید. این ممکن است باعث ایجاد درد در ستون فقرات کمری شود زیرا فشار مستمری بر کمر وارد میشود.
آیا شنا کردن برای کاهش درد سیاتیک خوب است؟
بله، شنا کردن برای کاهش درد سیاتیک مفید است. با این که ممکن است در زمانی که به درد سیاتیک مبتلا هستید هر حرکتی دردناک به نظر برسد اما ورزش کردن و قدم زدن در اطراف بهترین روش برای تسکین درد است. شنا یک ورزش هوازی است که باعث ترشح اندورفین (هورمون ضد درد) در بدن میشود و به کاهش درد سیاتیک کمک میکند.
مناسبترین نحوه نشستن در زمان ابتلا به درد سیاتیک چیست؟
در هنگامی که نشستهاید، همیشه از کمر خود مراقبت کنید و کف پاهای خود را روی زمین قرار دهید تا از ابتلا به درد سیاتیک جلوگیری شود شما میتوانید به تدریج پاهای خود را بلند کرده تا فشار وارده بر ستون فقرات رد هنگام نشستنهای طولانی مدت کاهش یابد.