توانبخشی عدم تعادل بیماران مبتلا به سکته مغزی و حمله‌های گذرا

سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که خونریزی مغزی یا تشکیل لخته خون در مغز موجب شود که به بخشی از سلول‌های مغزی خونرسانی نشود.  سکته مغزی یک شرایط بسیار جدی و اورژانسی است که باید فورا درمان شود.  به طور میانگین، سالانه 150 هزار نفر دچار سکته مغزی می‌شوند. افراد بالا 65 سال بیش از دیگران در معرض ابتلا به سکته مغزی هستند. علائم و شدت آنها در هر یک از بیماران متفاوت است. گاهی علائم ناشی از سکته مغزی بسیار خفیف و به سختی قابل تشخیص اند و گاهی موجب فلج دائمی شخص می‌شوند و بخش‌های مهمی از مغز به طور دائمی آسیب می‌بینند. خبر خوب این است که مغز این قابلیت را دارد که خود را با شرایط ایجاد شده بر اثر سکته مغزی تطبیق دهد و بنابراین شخص بعد از سکته مغزی می‌تواند ریکاوری شود و بهبود پیدا کند.

علل بروز سکته مغزی

سکته مغزی دارای دو نوع اصلی ایسکمیک و هموراژیک است. 80 تا 85 درصد از سکته‌های مغزی ایسکمیک هستند.  در این نوع از سکته مغزی، عاملی مانند لخته خون موجب انسداد عروق مغزی می‌شود (مانند سکته قلبی) و به بخشی از مغز خونرسانی نمی شود. در سکته مغزی هموراژیک که جدی و خطرناک تر است، خونریزی مغزی ایجاد می‌شود.  تشخیص بین این دو نوع، برای انتخاب روش درمان مناسب، بسیار مهم است.  البته نوع سومی از سکته با نام TIA توسط محققین اعلام می‌شود که به نوعی زیر دسته سکته ایسکمیک است و نام آن سکته ایسکمیک گذرا می‌باشد.

• سکته ایسکمیک: زمانی رخ می‌دهد که یکی از عروق بسیار تنگ شده و یا کاملا مسدود می‌شود و در نتیجه خون و اکسیژن کافی به ناحیه تحت پوشش این رگ نمی رسد.
• سکته هموراژیک: زمانی رخ می‌دهد که دیواره رگ‌ها بسیار ضعیف شده و پاره می‌شود و خون بین بافت مغزی وارد می‌شود.

هشت مورد از علائم شایع سکته مغزی

نشانه‌های سکته مغزی به صورت زیر می‌باشد.

راه‌های درمان و توانبخشی بیماران سکته مغزی

درمان سکته مغزی به روش‌های زیر ممکن است انجام شود. پس از معاینه، پزشک متخصص ممکن است هر یک از روش‌های درمانی زیر را برای شما تجویز کند.

داروهای مخصوص سکته مغزی

در حال حاضر تنها دارویی که به عنوان درمان سکته مغزی شناخته می‌شود، داروهای ضدانعقاد خون یا (TPA) هستند. این داروها با مواد شیمیایی بدن واکنش داده و موجب می‌شوند انسداد موجود در عروق مغزی که موجب سکته مغزی شده،  از بین برود. از این داروها برای درمان سکته قلبی نیز استفاده می‌شود.

فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی

اگر به تازگی سکته مغزی داشته اید، در صورتی که بلافاصله پس از مرخص شدن از بیمارستان و بازگشت به خانه، فیزیوتراپی خود را آغاز کنید، شانس بهبودی و ریکاوری شما و بازیابی توانایی‌های فیزیکی بسیار بالا می‌رود. قطعا سکته مغزی بر توانایی حرکتی و حفظ تعادل شما تاثیر داشته و موجب ضعف و بی حسی در دست و پاها و صورت شده است و ممکن است حس گزگز و سوزن سوزن شدن داشته باشید. سمتی از بدن که آسیب دیده ممکن است حس گرما یا سرما، سنگینی و درد داشته باشد و شاید شما نتواتید بدن خود را در حالتی صحیح قرار دهید و فیزیوتراپی برطرف کردن تمامی این علائم ناخوشایند به شما کمک می‌کند.

فیزیوتراپی چگونه به بهبود اثرات سکته مغزی کمک می‌کند؟

فیزیوتراپی در واقع بخش بسیار مهمی از برنامه توانبخشی است و به شما کمک می‌کند که یادبگیرید چگونه از هر دو طرف بدن خود استفاده کنید و دامنه حرکتی و قدرت عضلانی خود را مجددا بازیابی کنید. فیزیوتراپی عصبی که مخصوص بیماران سکته مغزی تدوین شده است، کمک می‌کند که مجددا حرکت پذیری و استقلال خود را به دست بیاورید. در این روش از تکنیک‌های زیادی مانند درمان‌های دستی، ماساژ و آموزش مهارتی استفاده می‌شود.  فیزیوتراپیست بعد از انجام ارزیابی‌های اولیه و تعامل با شما، یک برنامه توانبخشی مخصوص برای شما تدوین می‌کند که بر اساس توانایی‌ها فعلی شنا و اهداف و نیازهای شما است. فیزیوتراپیست حتی می‌تواند اعضای خانواده و همکاران شما را راهنمایی کند که چگونه در روند بهبودی و توانبخشی شما موثر بوده و به شما کمک کنند.

حرکات ورزشی و نحوه درست انجام آن‌ها برای بهبود اثرات سکته مغزی بر بدن

هرچند انجام ورزش درمانی، خطرات و عوارض احتمالی بسیار کمی دارد و روشی ایمن است اما با این حال باید قبل از شروع هر برنامه تمرینی، با پزشک خود مشورت کنید.  در صورتی که در حین ورزش، احساس درد و ناراحتی دارید، به ورزش ادامه ندهید و فورا به پزشک خود اطلاع دهید. تمرینات پایه برای حفظ تعادل ممکن است به نظر بسیار ساده و ابتدایی باشند اما این تمرینات به ارتباطات عصبی قوی در بدن نیاز دارند تا به طور صحیح انجام شوند. در ابتدا باید با تمرینات بسیار ساده شروع کنید و به تدریج سختی تمرینات را بیشتر کنید. انجام منظم تمرینات تعادل موجب می‌شود ارتباطات عصبی مجددا در مغز شکل بگیرند. در حین انجام این تمرینات همیشه در نزدیکی جایی باشید که بتوانید در صورت از دست دادن تعادل، فورا دست خود را به آن بگیرید و زمین نخورید.

بالا بردن پاشنه‌ی پا (با مکث)

• سه ست ده تایی
• پشت یک صندلی بایستید و دست خود را به تکیه گاه آن بگیرید تا تعادل خود را حفظ کنید. روی پنجه پای خود بلند شوید و زانوهای خود را صاف بگیرید و کمر خود را کاملا صاف نگه دارید. کمی در این حالت مکث کنید و سپس به آرامی مجددا پاشنه پای خود را به زمین برسانید و دوباره این حرکت را تکرار کنید.

گام برداشتن به کنار

• سه ست ده تایی (هر ست = تمرین برای هر دو پا)
• دست خود را به لبه میز یا جای دیگری بگیرید تا تعادل خود را حفظ کنید. یک نوار را به صورت یک خط صاف روی زمین بگذارید و سپس یک پای خود را به سمت طرف دیگر نوار حرکت دهید به طوری که این پا به صورت ضربدر از روی پای دیگر حرک کند. دوباره پای خود را به نقطه شروع برگردانید و همین کار  را با پای دیگر انجام دهید.
• برای پیشرفت دادن این تمرین، دیگر دست خود را برای حفظ تعادل به جایی نگیرید. بعد از این که مدتی تمرین را در سطح یک انجام دادید باید بتوانید آن را ارتقا دهید و دست خود را به جایی نگیرید. اما برای اطمینان و ایمنی خود یک صندلی یا میز یا لبه در کنار دست شما باشد  تا در صورت از دست دادن تعادل، سریعا دست خود را به آن برسانید.

بالا بردن پاشنه (بدون مکث)

• سه ست ده تایی
• بایستید و دستان خود را دو طرف بدن خود قرار دهید. پاشنه پای خود را بلند کنید و روی پنجه بایستید و کمر و زانوهای خود را صاف بگیرید. به آرامی به پایین بازگردید و این کار را مجددا تکرار کنید.

راه رفتن ضربدری

• سه ست ده تایی (هر ست = تمرین برای هر دو پا)
• یک نوار را مستقیم روی زمین قرار دهید و پاهای خود راب ه صورت ضربدری دو طرف آن بگذارید و در همین حالت در جهت نوار راه بروید. به آرامی حرکت کنید تا زمین نخورید. می‌توانید در نزدیکی جایی بمثل اپن یا دیوار باشید تا در صورت از دیت دادن تعادل دست خود را به آن بگیرید.

گام برداری از پاشنه به پنجه

• بیست قدم (هر پا 10 قدم)
• روی زمین یک نوار را به شل مستقیم و صاف بگذارید. روی این نوار به سمت جلو قدم بگذارید. پاشنه پای خود را درست در جلوی پنجه پای عقبی بگذارید و قدم بردارید. این کار را تا انتهای خط ادامه دهید و دوباره از روی خط بازگردید.

اسکات با کمک توپ ورزشی

• سه ست ده تایی
• یک توپ رزشی را بین کمر خود و دیوار قرار دهید و به ارامی زانوهای خود را خم کنید تا به حالتی مانند نشسته روی صندلی دربیایید. می‌توانید برای حفظ تعادل، دست خود را به جایی بگیرید. به آرامی به حالت ایستاده بازگردید.

ایستادن روی یک پا

• سه ست 5 تایی
• بایستید و سپس یک پای خود را به سمت بالا ببرید و تعادل خود را روی یک پا حفظ کنید. 10 ثانیه مکث کنید و به آرامی پای خود را پایین بیاورید. سپس پای دیگر را بالا ببرید.

راه رفتن به سمت عقب

• بیست قدم
• در اتاقی که کف آن هیچ دست انداز یا وسیله مزاحمی وجود ندارد، بروید و به آرامی به سمت عقب گام بردارید. سعی کنید به عقب نگاه نکنید و سر شما کاملا به سمت جلو باشد و برای جلوگیری از زمین خوردن از حس تعادل خود استفاده کنید و اهسته گام بردارید. در ابتدا این تمرین را در نزدیکی جایی مثل دیوار یا اپن انجام دهید تا بتوانید دست خود را به آن بگیرید و تعادل خود را حفظ کنید تا کم کم در آینده اعتماد به نفس شما بیشتر شده و نیازی به گرفتن دستتان به جایی نباشد.

انتقال توپ ورزشی دور بدن

• • سه ست ده تایی
  • یک توپ ورزشی سنگین در دست بگیرید و آن را بین دستان خود انتقال دهید به طوری که توپ را از جلوی بدن خود به پشت سر و از پشت سر به جلو بدهید. در ابتدا توپ را در جهت عقربه‌های ساعت و سپس در جهت عکس حرکت دهید. این تمرین را در حالت ایستاده انجام دهید.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”