درمان تورتیکولی(انحراف و کج شدن گردن در یک جهت) با روشهای فیزیوتراپی

کجی گردن که با نام تورتیکولی شناخته می‌شود، به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن ناحیه‌ی گردن سفت و دردناک است. به طور خاص این واژه بیانگر حالتی است که گردن به یک جهت مایل است. این وضعیت، وضعیتی متداول است لکن از آنجائیکه این کجی می‌تواند به طور غیرمنتظره‎ای در افراد ایجاد شود (حالتی که کجی حاد گردن نامیده می‌شود)، این مشکل به طرز غافلگیر کننده ای می‌تواند باعث ایجاد ناتوانی در افراد شود و به صورت ناگهانی باعث ایجاد درد در اثر حرکات ساده‌ی گردن یا ایجاد اسپاسم‎های عضلانی شود. خوشبختانه این حالت پس از تشخیص، اصلاح پذیر و قابل درمان است.

علل و انواع تورتیکولی یا انحراف گردن

انواع مختلف و علل تورتیکولی عبارتند از:

تورتیکولیِ موقت

این نوع از کجی گردن معمولا پس از یک یا دو روز امحاء می‌شود و می‌تواند به دلائل زیر ایجاد شود:

• تورم غدد لنفاوی
• عفونت گوش
• سرماخوردگی
• آسیب های وارده به سر و گردن که منجر به تورم می‌شوند

تورتیکولیِ ثابت

تورتیکولیِ ثابت که همچنین با نام تورتیکولیِ مزمن یا تورتیکولی دائم نیز شناخته می‌شود، معمولا به دلیل مشکلات عضلانی یا مشکلات ساختمان و اسکلت استخوانی ایجاد می‌شود. ایدیوپاتیک عضلانی (بیماری‌های عضلانیِ با منشا ناشناخته) رایج‌ترین نوع تورتیکولی ثابت هستند. این حالت در نتیجه‌ی ایجاد اسکار در عضله و یا سفتی و سختی عضلاتِ یکسوی گردن رخ می‌دهد.

سندرم کلیپل-فایل

حالتی نادر و مادرزادی از کجی گردن است که در آن استخوآن‌های گردن کودک فرم صحیحی ندارند؛ که به ویژه در حالت جوش خوردن ناصحیح دو مهره گردنی حادث می‌شود. کودکانی که با این شرایط به دنیا می‌آیند ممکن است اختلالات دیداری یا شنیداری داشته باشند.

دیستونیِ گردن

این اختلال نادر که گاها با عنوان تورتیکولی اسپاسمی بدان اشاره می‌شود، باعث ایجاد تداخل و اسپاسم در عضلات گردن می‌شود. در صورت وجود دیستونی گردن، سر به طور دردناکی به یک سمت خم شده یا می‌چرخد. همچنین ممکن است سبب ایجاد کجی و تمایل سر به سمت جلو یا عقب هم بشود. دیستونی گردن گاهی اوقات بدون درمان زائل می‌شود لکن خطر بازگشت و عود مجدد آن وجود خواهد داشت. دیستونی گردن برای هر فردی امکان دارد که اتفاق بیافتد با این حال اغلب در افرادی که تقریبا سنینی بین 40 تا 60 سال دارند، تشخیص داده شده است. همچنین باید در نظر داشت که زنان بیشتر از مردان در معرض تاثیر این نابهنجاری هستند.

تورتیکولی ایدیوپاتیک

تورتیکولی همچنین در اثر آسیب به عضلات یا وجود خلل در خونِ تامین شده برای  ناحیه گردن نیز رخ می‌دهد. هرشخصی پس از آسیب دیدن سیستم عضلانی یا عصبی، مستعد بروز کجی گردن است. با این حال بیشتر اوقات علت اصلی کجی گردن ناشناخته است که با عنوان تورتیکولیِ ایدیوپاتیک شناخته می‌شود.

علائم دیستونی گردن

علائم کجی گردن می‌توانند به آرامی آغاز شوند. همچنین ممکن است در طول زمان این علائم بدتر و شدیدتر شوند. علائم معمول و رایج آن عبارتند از:

• ناتوانی در حرکت دادن طبیعی سر
• درد گردن یا سفتی گردن
• سردرد
• بالاتر بودن یکی از شانه ها نسبت به دیگری
• ورم عضلات گردن
• کج بودن و تمایل چانه به یک سمت
• تکیه دادن و تمایل سر در یک جهت
• لرزش سر

صورت کودکان مبتلا به کجی مادرزادی گردن، ممکن است پهن‌تر و نامتعادل‌تر به نظر برسد. همچنین ممکن است در کسب مهارت‌های حرکتی آنان تاخیر ایجاد شود یا حتی اختلالات و مشکلاتی در سیستم شنوایی و بینایی آن‌ها حادث شود.

روش‌های تشخیص کجی گردن

یک بررسی(تست) فیزیکی ساده می‌تواند در جهت تشخیص قطعی تورتیکولی استفاده شود. با این وجود، به منظور تعیین شدت و همچنین تعیین دقیق عضلاتی که در بیماری به وجود آمده درگیر هستند، تست‌های تشخیصی خاصی باید انجام شوند که عبارتند از:

• تست فیزیکی ضمن ارزیابی تاریخچه و زمینه‌ی پزشکی
• عکس برداری گردن با اشعه ایکس (ارزیابی ستون فقرات در ناحیه گردن)
• اسکن گردن با امواج فراصوت
• الکترومیوگرافی (نوار عصب عضله) جهت ارزیابی سلامت اعصاب و عضلات
• تصویربرداری ام.آر.آی از مغز
• معاینه سیستم عصبی-عضلانی: این کار از طریق معاینه فیزیکی انجام می‌شود تا توانایی انجام برخی حرکات کششی و خمشی را بررسی کند. چنین حرکاتی به ارزیابی وضعیت عصب و مهارت‌های حرکتی کمک می‌کند.
• معاینه چشم جهت تشخیص سلامت عصب کرانیال (عدم فلج بودن) و علائم چشمی

رایج ترین روش‌های درمان کجی گردن

اگر در سوالی در مورد هریک از روش‌های درمان کج گردنی دارید در این قسمت کلیک کنید.

در حال حاضر هیچ راهی برای جلوگیری از کجی گردن وجود ندارد. با این حال، اقدام سریع برای درمان می‌تواند از وخیم‌تر شدن شرایط جلوگیری کند. فرم مادرزادی کجی گردن را می‌توان با کشش عضلات کردن گردن بهبود بخشید. مخصوصا اگر این درمان در بازه زمانی چند ماه پس از تولد آغاز شود، بسیار موفقیت‌آمیز خواهد. در بعضی موارد در صورت مثمر به ثمر نبودن این درمان‌ها، عمل جراحی می‌تواند در رفع این مشکل کارا باشد. در مورد کجیِ اکتسابیِ گردن، پزشک با توجه به علتی که برای آن شناسایی می‌کند، می‌تواند درمان‌هایی را تجویز کند که عبارتند از:

داروها

توکسین (سم) بوتولینوم، عامل فلج کننده‌ای است که غالبا برای اصلاح چین و چروک صورت استفاده می‌شود و می‌تواند مستقیما به عضلات گردن افرادی که واجد دیستونی گردن هستند، تزریق شود. نمونه داروهای حاوی این سم شامل: بوتاکس، دیسپورت، اگزئومین، مایوبلاک و دیسپورت می‌باشد. اغلب افراد مبتلا به دیستونی گردن که این تزریق را انجام داده‌اند، در وضعیتشان بهبودی حاصل شده است (به شرط تکرار تزریق در هر 3 الی 4 ماه). جهت حصول نتیجه بهتر یا برای کاهش دز دریافتی سم بوتولینوم از طریق تزریق، ممکن است پزشک داروهای خوراکی‌ای با خواص شل‌کنندگی عضلانی را تجویز کند.

اعمال گرما و استفاده از یخ

وقتی سرما به یک ناحیه از بدن اعمال می‌شود، جریان خون را محدود می‌کند و باعث انقباض عروق خونی می‌شود که با این روش باعث کاهش خونریزی از ناحیه آسیب دیده و همچنین کاهش التهاب در آن ناحیه می‌شود. همچنین اعمال سرما در کاهش و تسکین درد بسیار موثر است (هنگامی که این سرما بیشتر شود). اعمال گرما باعث گشاد شدن عروق خونی و افزایش خون‌رسانی به عضله می‌شود که همین امر باعث اثر آرام بخشی و کمک به تسکین درد می‌شود. هم گرما و هم سرما در تسکین درد موثر هستند با این حال نکته حائز اهمیت این است که باید دانست هرکدام در چه مرحله‌ای کاربرد دارند. همچنین علائم و نشانه‌ها، فاکتورهای مهمی در انتخاب یکی از این دو روش دارند.

بریس تورتیکولی

در اختلال‌های تورتیکولی گردن، بی حرکتی گردن جهت بهبود بخشیدن صدمات ضروری است و به همین علت بریس‌های گردن و ابزارهای حمایت کننده گردن اهمیت پیدا می‌کنند. بریس‌های حمایت کننده‌ی گردن می‌توانند در درمان آسیب های گردن، دردهای گردن و شرایط مشابه استفاده شوند. بریس تورتیکولی نه تنها ترمیم و بهبودی سریع‌تر آسیب گردن را سبب می‌شود، بلکه می‌تواند به عنوان درمانی برای دردهای گردن (و عوامل وابسته به آن) از طریق کاهش فشار وارده بر عضلات گردن باشد. این بریس عموما جلوی فشار به گردن را می‌گیرد و حرکات را محدود می‌سازد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی به درمان آن دسته از علائم تورتیکولی که حرکات، وضعیت بدن، تعادل، استقامت و انجام فعالیت‌های روزانه (مثل رانندگی، راه رفتن و حمل بار) را مختل می‌کنند، کمک می‌کند. انجام فیزیوتراپی با پزشکان متخصص آن، به بازیابی تحرک طبیعی مفاصل و عضلات منجر می‌شود. فراگیری حرکات و تمریناتی جهت حفظ تعادل و استقامت عضلات تضعیف شده، بخش مهمی از برنامه درمانی است. دو هدف بنیادی و بسیار مهم این نوع درمان، بهبود آگاهی درباره وضعیت و کنترل حالت استقرار بدن می‌باشند. تغییرات حاصله از فیزیوتراپی احتمال دارد که آرام صورت بپذیرند و معمولا به بیماران توصیه می‌شود که رویکرد درمانی و تمرینات را با حوصله بیشتری پیگیری کنند. یکی از فواید فیزیوتراپی تقلیل درد عضلات و مفاصلِ قرار گرفته در موقعیت‌های پرتنش می‌باشد که این تاثیر با افزایش قدرت حمایتی و افزایش جریان خون امکان‌پذیر است.

درمان دستی

در درمان دستی از قرار دادن دست در موقعیت‌های معین و به کارگیری دقیق نیرو برای بازیابی حرکات طبیعی مفاصل و بافت‌های نرم بهره می‌برند. درمان‌های دستی در همراهی با سایر تکنیک‌های فیزیوتراپی و تمرینات دیگر به کار گرفته می‌شوند.

درمان با ماساژ

ماساژ تراپی به محض انجام شدن، به کاهش و خلاصی از سفتی و سختی و همچنین بازیابی هرچه بیشتر محدوده طبیعی حرکات گردن منجر می‌شود. برای بسیاری از افراد، انجام توامان فیزیوتراپی حرفه‌ای و ماساژ مناسب ایده‌ی درمانی بسیار مناسبی است. بسته به شرایط فرد و همچنین شدت تورتیکولی، ترکیب‌های مختلفی از درمان‌ها ممکن است موثرتر از سایر درمان‌ها باشند.

طب سوزنی

طب سوزنی یک روش درمانی ساده است که به وسیله وارد کردن سوزن های استریل از جنس استیل ضدزنگ، درون پوست، در نواحی مشخصی از بدن صورت می‌پذیرد. طب سوزنی فقط برای کنترل و مدیریت علائم کاربرد ندارد، بلکه می‌تواند به بازیابی مجدد تعادل جسمی-روحی، بهبود کیفیت زندگی و سلامتی طولانی مدت منتج شود. طب سوزنی یکی از درمان‌هایی است که برای رهایی از سفتی عضلات و همچنین رهایی از درد کاربرد دارد. این درمان، به وسیله کاهش درد و اسپاسم عضلات، به طور موثری منجر به بهبودی در بیماران مبتلا به تورتیکولی می‌شود.

درمان ضربه‌ای

درمان ضربه‌ای یا شاک ویوتراپی، درمانی مبتنی بر امواج صوتی است که انرژی زیادی را به نواحی دردناک و همچنین بافت‌های اسکلتی-عضلانیِ با شرایط تحت حاد، تحت مزمن و مزمن انتقال می‌دهد. این انرژی فرآیندهای بازسازی استخوان‌ها، همچنین بازسازی (رژنریشن) استخوان‌ها، تاندون‌ها و سایر بافت‌های نرم را القا می‌کند.

بیوفیدبک

بیوفیدبک، یک روش علمی است که بلافاصله منحنی یادگیری بیماران را نشان می‌دهد که بدین وسیله امکان کنترل اعمال غیرارادی بدن را فراهم می‌کند. هدف درمان بیوفیدبک این است که بیماران را قادر به کنترل واکنش های فیزیکی بدن (پاسخ های خودمختار) در پاسخ به استرس برای کاهش علائم ناشی از استرس می‌کند. آموزش ریلکسیشن کمک می‌کند تا به صورت آگاهانه مراحل بازسازی و رژنریشن را در روال زندگی روزانه خود ادغام کنید. تکنیک های آموخته شده می‌تواند بسیاری از علائم روان تنی را کاهش دهد و از عواقب منفی استرس مزمن جلوگیری کند.

تحریک الکتریکی اعصاب پوستی

تحریک الکتریکی یا الکتروتراپی روشی غیرتهاجمی، بی‌خطر و بدون نیاز به دارو است که برای کنترل درد حاصل از تورتیکولی به کار گرفته می‌شود. تحریک عصبی به واسطه ارسال ایمپالس های الکتریکی خفیف از طریق الکترود های قرار گرفته برروی پوست به الیاف عصبی زیرین آن، باعث تخفیف دادن درد می‌شود. این نوع درمان به طور موثری حتی بدون نیاز به دارو، می‌تواند امکان ادامه انجام فعالیت‌های روزانه را به مبتلایان به تورتیکولی بدهد.

فراصوت

بسیاری تصور می‌کنند که امواج فراصوت یا اولتراسوند فقط برای تصویربرداری کاربرد دارند، درحالی که وقتی این امواج به بافت‌های نرم و مفاصل اعمال می‌شوند، می‌توانند نقش یک پیام رسان در جهت کاهش درد، سفتی و ورم را ایفا کنند.

حرکات و تمرینات ورزشی

عضلات قدرتمند می‌توانند به کاهش درد تورتیکولی اسپاسمی کمک کنند. یوگا و پیلاتس به افزایش استحکام و کشیدگی عضلات کمک می‌کنند و می‌توانند فشار و تنش وارده بر گردن را تقلیل دهند. در صورتیکه تورتیکولی در اثر آسیب یا عدم تعادل و استحکام عضلات گردن یا شانه باشد، افزایش قدرت نواحی ضعیف باید در اولویت اول قرار گیرد. خم کردن (فلکشن) و کشیدن (اکستنشن) گردن و ایجاد مقاومت به وسیله دست ها، یک تمرین ساده برای افزایش استقامت است که به دامنه حرکتی هم احتاجی ندارد. بالابردن شانه همراه با وزنه، به افزایش قدرت عضلاتی فوقانی پشت و همچنین شانه ها کمک می‌کند و در نتیجه منجر به ثبات بیشتر گردن می‌شود.

جراحی و سایر درمان‌ها

اگر روش‌هایی که کمتر مداخله‌ای و تهاجمی هستند کمک کننده نبود، ممکن است جراحی، پیشنهاد پزشک باشد. این درمان ممکن است شامل موارد ذیل باشد:

• تحریک عمقی مغز: در این روش، یک سیم نازک از طریق سوراخ کوچکی به داخل جمجمه هدایت می‌شود. نوک سیم در قسمتی از مغز قرار می‌گیرد و حرکات را کنترل می‌کند. پالس‌های الکتریکی از طریق سیم باعث ایجاد وقفه و خلل در سیگنال‌های عصبیِ عاملِ خم شدن سر می‌شوند.
• بریدن عصب‌ها: یکی دیگر از گزینه ها این است که اعصابی را که سیگنال‌های انقباضی را به عضلات آسیب دیده منتقل می کنند، از بین ببرند.

چگونه می‌توان از کجی گردن جلوگیری کرد

در حالی که علت خاصی برای این مشکل شناخته نشده است، لکن این فرض مطرح شده است که احتمالا به حداکثر رساندن انعطاف پذیری و قدرت گردن باعث کاهش احتمال کجی گردن می‌شود.

• بر حالت بدن خود نظارت داشته باشید: میز کار خود را چک کنید زیرا که یکی از عوامل اصلی ایجاد این مشکل است.
• تناسب اندام کلی خود را حفظ کنید: ورزش منظم یک راه عالی برای جبران اثرات بد نشستن یا ایستادن برای کار است.
• از یک بالش برجسته(طبی) استفاده کنید: تقریبا 1/3 روز صرف خواب می‌شود. یک بالش با برجستگی‌های طبی راه عالی‌ای برای حمایت از سر و گردن در سراسر طول آن و به حداقل رساندن استرس، فشار و کشیدگی بیش از حد است.

اگر فکر می‌کنید که در معرض کجی گردن قرار دارید، برای تماس گرفتن با پزشک تعلل نکنید.