شانه منجمد (یخزده) که همچنین تحت عنوان کپسولیت چسبنده شناخته میشود، وضعیتی است که میتواند باعث بروز درد زیادی در ناحیهی شانه و محدودیت حرکات و خشکی شانه گردد. در بسیاری از موارد، خشکی شانه میتواند منجر به از دست دادن کامل عملکرد و حرکت در مفصل شانه شود.
یخزدگی شانه هنگامی رخ میدهد که بافت نرم واقع در مفصل شانه، به خاطر تشکیل بافت جراحت، شروع به ضخیمتر شدن و انقباض میکند. این بافت جراحت، یا چسبندگیها باعث میشوند که شانه حرکات نرمال خود را از دست بدهد. بهمرورزمان، با بدتر شدن درد و خشکی شانه، حرکات شانه کمتر و دشوارتر خواهد شد. در برخی موارد، درد و کاهش دامنهی حرکتی آنقدر شدید میشود که فرد بهسختی میتواند کارها و فعالیتهای روزمرهی خود را انجام دهد.
شانه منجمد یا کپسولیت چسبنده معمولاً در افراد سنین 40 تا 60 رخ میدهد و احتمال بروز این آسیب در زنان دو برابر مردان است. افرادی که دچار نوعی اختلالات غدد درونریز یا اندوسرین هستند (مانند دیابت)، بیماریهای قلبی یا بیتحرکی طولانیمدت دست (مثل زمان بعد از آسیب) هستند، درخطر بیشتری برای ابتلا به این عارضه میباشند. افرادی که دچار محدودیت حرکتی همراه با درد فراوان در شانه میشوند میتوانند به متخصصین ارتوپدی ما در (اسم کسبوکار) مراجعه کنند، متخصصین ما بهترین و مناسبترین روشهای درمانی را برای آنها اتخاذ خواهند کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفنهای 02166533245 تماس حاصل فرمایید.
علت و انواع شانهی منجمد
دو نوع شانهی منجمد وجود دارد:
- کپسولیت چسبندهی اولیه: این نوع یخزدگی شانه هنگامی رخ میدهد که بیمار بهتدریج احساس میکند که حرکات شانهاش بیهیچ دلیل آشکاری کاهش مییابد. علل احتمالی این عارضه شامل بیماریهای التهابی، تغییرات هورمونی یا تغییراتی در سیستم ایمنی میباشند. این مشکل اغلب میتواند به دیابت یا اختلالاتی دیگر در غدد درونریز (اندوسرین) ازجمله کمکاری تیروئید مرتبط باشد.
- کپسولیت چسبنده ثانویه: این نوع از یخزدگی شانه از علت معلوم و شناختهشدهای ناشی میشود، بهطور مثال بعد از یک آسیب شانه، شکستگی شانه یا جراحی شانه در گذشته.
علائم شانهی منجمد
اصلیترین علائم شانهی منجمد شامل ناتوانی درحرکت دادن شانه، ضعف و درد در شانه میباشند. دردی که بیماران معمولاً توصیف میکنند بهصورت احساسی ملالآور یا دردناک است.
شانه منجمد چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک متخصص اغلب شانهی منجمد را بر اساس سابقهی بیماری بیمار و معاینهی فیزیکی او تشخیص میدهد و ممکن است برای کمک به تشخیص دقیق آن آزمایشها زیر را توصیه کنند:
- رادیولوژی: رادیولوژی یا عکسبرداری با اشعهی ایکس میتواند به او کمک کند تا از طبیعی و سالم بودن مفصل شانه اطمینان حاصل کند و هیچ شواهدی از آسیب ناشی از ضربه یا آرتروز وجود نداشته باشد.
- ام آر آی (MRI): این ابزار تشخیصی قوی گاهی میتواند التهاب را نشان دهد، البته انجام این تصویربرداری بیشتر برای تشخیص یا رد کردن مشکلات دیگر انجام میشود تا جستجو برای یخزدگی شانه. در صورت انجام ام آر آی، قبل از انجام آن، مایع کنتراست در مفصل شانه تزریق میشود. اگر نتایج حاکی از آسیب به کپسول باشند، نشانهای از شانهی منجمد خواهد بود.
- سونوگرافی: روش سونوگرافی به پزشک اجازه میدهد تا درون ناحیهی آسیبدیده را در حال حرکت بررسی و معاینه کند.
درمان شانه یخزده
استراحت، یخ و گرما
درمانهای غیر جراحی برای درد شانه معمولاً با یک دوره استراحت شروع میشوند و در آن زمان میتوان از یخ برای کاهش التهاب و درد استفاده کرد. این کار همچنین میتواند موقتاً از شدت گرفتن این وضعیت جلوگیری کند. یخ موجب انقباض عروق میشود که از طریق کاهش جریان خون و مایعات لنفاوی به ناحیهی موردنظر، درد و التهاب را تسکین میدهد. میتوان به مدت 48 ساعت، یخ را در فواصل 20 دقیقهای روی ناحیهی دردناک قرار داد. بالا نگهداشتن شانه بالاتر از سطح قلب نیز به کاهش التهاب کمک میکند. هرگاه التهاب کاهش بیاید، میتوان از گرما برای افزایش جریان خون در آن ناحیه استفاده کرد.
دارو
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): این داروها شامل ایبوپروفن، موترین، ادویل، ناپرکسن، آلیو، بکسترا، سلبرکس و بسیاری از داروهای دیگر میباشند. این داروها هم برای کاهش التهاب و هم برای تسکین درد عمل میکنند. این داروها ممکن است در مراحل اولیهی سندروم شانه منجمد، وقتی کپسول شانه ملتهب میشود، تأثیر بیشتری داشته باشند. هرگاه فرایند ملتهب شدن ثابت بماند و بیمار وارد مرحله یخزدگی شانه شود، این داروها شاید دیگر تأثیر چندانی نداشته باشند. مصرف طولانیمدت این داروها ممکن است منجر به ایجاد خطراتی مانند تحریک دیواره ی پوششی معده، آفتها و مشکلات کلیوی شود. بیماران باید قبل از مصرف هرگونه دارو، اطلاعات کافی دربارهی عوارض بلندمدت و کوتاهمدت احتمالی آن کسب کنند.
تزریق کورتیزون
کورتیزون یک داروی ضدالتهاب قوی میباشد که میتوان آن را مستقیماً در مفصل شانه تزریق کرد تا ب صورت موضعی روی کپسول شانهی منجمد عمل کند. همانند داروهای خوراکی، این داروی تزریقی میتواند مؤثرترین درمان در مراحل ملتهب شده و منجمد شدن شانه باشد که در هر دو مرحله، التهاب همواره وجود دارد. گاهی اوقات، برای اینکه این تزریقها تأثیر داشته باشند، در طی بیش از چند ماه ممکن است به 2 یا 3 مرحله تزریق نیاز باشد. نتایج این درمان متغیر است و برخی بیماران نیز واکنشی نسبت به این درمان از خود نشان نمیدهند. بااینوجود، تزریق کورتیزون بهعنوان یکی از درمانهای مؤثر و منطقی برای بیمارانی که دچار درد و ناراحتی متوسط تا شدید هستند، محسوب میشود، بیمارانی که وضعیت زندگیشان بسیار تحت تأثیر این بیماری قرارگرفته است. این تزریقها بهراحتی قابلتحمل هستند و عوارض بسیار کمی دارند. در بیماران مبتلابه دیابت، تزریق کورتیزون ممکن است میزان قند خون را موقتاً بالا ببرد و توصیه میشود که در اولین روزهای بعد از تزریق، سطح گلوکز بهدقت تحت کنترل قرار بگیرد.
گاهی برای کاهش درد و امکان استفاده از درمانهای فیزیکی جدی و شدیدتر میتوان از بلوک کنندههای عصبی نیز استفاده کرد.
درمان فیزیکی و تغییر و اصلاح فعالیتها
درمان فیزیکی یک گام مهم در درمان شانهی منجمد شما میباشد. صاف کردن و ماساژ دادن مفصل جهت حفظ عملکرد نرمال شانه حائز اهمیت است. یک پزشک میتواند به شما ورزشها و تمریناتی را برای جلوگیری از بازگشت درد شانه منجمد بیاموزد. بهعلاوه، آموزش روشهای مناسبی برای استفاده از شانه و واردکردن فشار کمتر روی عضلات رتاتور کاف اثیر بسیاری در پیشگیری از ناراحتی و درد در آینده خواهد داشت. پزشک به شما کمک خواهد کرد که چگونه از عضلات دیگر شانه بری انجام کارها و ورزش استفاده کنید.
طب سوزنی
این روش یک نوع درمان باستانی است که در آن از سوزنهایی استفاده میشود که در بدن در نقاطی در امتداد کانالهای انرژی در زیرپوست وارد میشوند. این سوزنها موجب تحریک، پراکنده ساختن و متعادل کردن جریان انرژی، تسکین درد و درمان بسیاری از بیماریهای مزمن، حاد و فرسایشی میشود. شواهد بسیاری روایتشده است که حاکی از آن هستند که طب سوزنی در کنترل درد مرتبط با شانه منجمد نیز تأثیر دارد. اگرچه همانطور که در همهی روشهای درمانی وجود دارد، طب سوزنی یکراه علاج نیست و لزوماً مدت دورهی بیماری را کوتاه نمیکند.
درمان دستی و مانوپلاسیون
درمان دستی و مانوپولاسیون برای شانه یک درمان غیرتهاجمی میباشد که در آن بیمار تحت بیحسی یا بیهوشی عمومی قرار میگیرد و پزشک مفصل شانه را در جهات مختلف حرکت میدهد تا کشش یا آزادسازی کپسولیت شانه و درنتیجه آزاد کردن گرفتگی شانه حاصل شود.
شاک ویو تراپی
روش شاک ویو تراپی از طریق کاربرد پالسهای فشار مکانیکی عمل میکند که تورفتگیها و حبابهایی را در تاندونها یا نواحی دارای بافت نرم ایجاد میکند – معمولاً نواحی که در آن جریان خونرسانی بهخوبی انجام نمیگیرد.
این پالسها، تاندون یا بافت نرم را ازهمگسیخته میکنند و باعث تحریک بدن برای شروع فرایند تسکین و بهبودی خود (فرایندی بنام خونرسانی مجدد revascularization) خواهند شد. این امر باعث دوام بیشتر تاندون میگردد و تاندون قادر خواهد بود که سریعتر بازسازی شود و درنتیجه نتایج بهتری را در بلندمدت حاصل خواهد کرد.
الکتروتراپی
هدف از درمان با روش الکتروتراپی، کاهش درد و بهبود عملکرد شانه از طریق افزایش انرژی (الکتریکی، صوتی، نوری، حرارتی) در بدن میباشد. نمونههایی از این روشها عبارتاند از اولتراسوند تراپی، لیزر درمانی کمتوان (LLLT)، جریان تداخلی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) و درمان الکترومغناطیسی پالسی (PEMF).
پرولوزون تراپی
پرولوزون تراپی، ترکیبی از دو درمان پرولوتوتراپی و اوزون درمانی برای تأثیر درمانی بیشتر میباشد. این روش از اوزون تراپی با افزایش میزان انتقال اکسیژن به بافتهای موردنظر، بهبود جریان خون و تحریک فاکتورهای رشد بافت موضع موجب ترمیم و بهبودی بافت می شود. این فاکتورهای رشد شامل فاکتور رشد مشتق از پلاکت (PDGF)، فاکتور هاي رشد تغيير شکلدهنده بتا-1 (TGFB1) و فاکتور رشد اندوتليال عروقي (VEGF) میباشند. بهعلاوه، این روش درمان برای کاهش درد و افزایش دامنهی حرکتی و ثبات مفصل تأثیر بسیاری خواهد داشت.
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
پلاسمای غنی از پلاکت با نماد اختصاری PRP)Platelet-rich plasma)، نوع دیگری از درمان تزریقی احیاکننده است و قویتر از پرولوزن تراپی یا اوزون تراپی محسوب میشود. برخلاف اوزون تراپی یا پرولوزون تراپی، درروش PRP از خون خود بیمار برای ترمیم بافتهای آسیبدیده و رشد بافتهای جدید استفاده میشود. بعد از گرفتن خون از بیمار (به روش همیشگی)، خون با استفاده از یک کیت PRP مخصوص آزمایش میشود و سپس در یک دستگاه سانتری فیوژ چرخانده و فشرده میشود تا پلاکتهای آن متراکم شوند. سپس پلاسمای غنیشده با پلاکت را دستگاه برمیدارند و آن را به بیمار تزریق میکنند.
پلاکتها، علاوه بر لخته کردن خون، حاوی فاکتورهای رشدی هستند که برای ترمیم بافت و تحریک رشد بافتها لازم و ضروری میباشند. برای تأثیر درمانی بیشتر، ما تزریق اوزون و تزریق PRP را باهم ترکیب میکنیم.
ورزشهای مفید برای شانه منجمد
چرخش روبهداخل
کشش در حالت خوابیده و روبهداخل، روشی مؤثر برای افزایش دامنهی حرکتی مفصل شانه میباشد. برای انجام این ورزش:
- روی دست آسیبدیده دراز بکشید، مفصل را از زیر بدنتان به جلو بیاورید.
- زاویهی زیر بغلتان (زاویه بین بدن و بازویتان) بین 60 تا 90 درجه باشد.
- آرنجتان را خمکنید و یک سمت صورتتان را روی قسمت بالای شانه قرار دهید.
- با استفاده از دست دیگر، دستتان را به سمت شکم فشار دهید، درحالیکه مانع از بلند شدن شانهتان میشوید.
- کششهای ایجادشدهی پایینتر و طولانیتر میتوانند بیشترین برای بهبودی حرکت مفصل داشته باشند.
چرخش روبه بیرون
برای افزایش میزان چرخش روبه بیرون، دو حالت کششی را به شما توصیه میکنیم. هرکدام از این کششها برای بخشهای مختلفی از مفصل میباشند.
- درحالیکه آرنجتان در کنار بدنتان قرار دارد، دستتان را روی چارچوب در قرار دهید.
- سعی کنید آرنجتان را از کنار بدنتان از بدنتان حرکت ندهید یا بدنتان را خم نکنید. سپس دستتان را به بیرون بکشید تا هنگامیکه کششی را احساس کنید.
برای کشش بعدی:
- روی یک صندلی، کنار پیشخوان یا یک میز بنشینید و بازویتان را روی میز قرار دهید.
- بازیتان باید کمی جلوتر از بدنتان باشد و آرنجتان را خمکنید. معمولاً زاویه زیر بغلتان، زاویهی بین بدن و بازیتان، باید کمتر از 90 درجه باشد. بدن را به سمت جلو خمکنید و شانه را بچرخانید.
رساندن دستها به هم در پشت سر
رساندن دستها به هم یا دست زدن در پشت سر، تمرین دیگری است که هدف اصلی آن بهبود انعطافپذیری عضلات و رباطهای مفصلی شانه میباشد. با این تمرین میتوانید بدون احساس درد، شانه را حرکت دهید و دامنه حرکتی کامل شانه را بازیابید.
- بایستید و پاها را از هم دور کنید.
- سپس دستهایتان به پشت بدن ببرید و آنها را به برسانید.
- بازویتان را ثابت نگهدارید و بهآرامی دستهایتان را تا بالای سرتان بالا ببرید.
- حرکت بازو و دست را در نقطهای که بیشترین مقاومت را احساس میکنید نگهدارید و این وضعیت را برای 30 ثانیه حفظ کنید.
- این حرکت را مجدداً از ابتدا شروع کنید و خواهید دید که بهمرورزمان، دامنهی حرکتیتان با این تمرین بهآرامی و بهتدریج افزایشیافته است (3 بار در روز و هر بار حداقل 5 تا 8 دقیقه می باشد).
سنگنوردی
سنگنوردی یا دیواره نوردی، یک ورزش یا فعالیتی مفرح است که باعث میشود شانههایتان همگام با دیگر اعضای واقع در بالاتنهتان حرکت داشته باشند. ازآنجاییکه این فعالیت، یک فعالیت تفریحی نیز میباشد میتوانید بهصورت ناخودآگاه از مفاصل خود برای مدتی طولانی کار بکشید.
- بایستید و پاها را زا هم بازکنید.
- حال از انگشتان خود برای بالا رفتن از دیوار کمک بگیرید، هنگامیکه از دیوار بالا میروید، در هر 15 سانتیمتر بایستید و چند ثانیه نگهدارید تا فشردگی را احساس کنید.
- در صورت احساس درد، این کار را متوقف کنید.
درمانهای جراحی
درصورتیکه روشهای غیر جراحی برای درمان علائم شانهی منجمد یا کپسولیت چسبندهی شانه اثری نداشته باشند، پزشک جراحی آندوسکوپی را انجام خواهد داد. روش جراحی آندوسکوپی شانه برای آزادسازی نواحی گرفتهشده انجام میشود و سپس بافت اسکار در اطراف شانه برداشته میشود تا فشار از روی آن برداشته شود. در شدیدترین موارد ابتلا به شانه منجمد، پزشک ممکن است جراحی باز را توصیه کند. بعد از جراحی، برای حفظ حرکت، به درمانهای فیزیکی و فیزیوتراپی تهاجمی همراه با تمرینات کششی د خانه نیاز است.
کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.