درمان گرفتگی(اسپاسم)عضلات و مفاصل با فیزیوتراپی و تغذیه صحیح

شما بیش از 600 عضله در بدن خود دارید. این عضلات هر چیزی را که شما انجام می‌دهید، از نفس کشیدن تا قرار دادن غذا در دهان و بلعیدن کنترل می‌کنند. در گرفتگی عضلات، شایع‌ترین عضلات تحت تاثیر، عضلات بازوها، عضلات پشت ران و عضلات جلوی ران هستند.

اسپاسم عضلانی چه بخش‌هایی از بدن را درگیر می‌کند؟

عضلات از بسیاری از دسته‌های فیبری تشکیل شده‌اند، عضلات بزرگ‌تر که از آن‌ها بیشتر استفاده می‌شود، فیبرهای بیشتری نسبت به عضلات کوچک‌تر که کم‌تر از آن‌ها استفاده می‌شود، دارند. عضلات از دو نوع ارادی و غیرارادی تشکیل شده‌اند. عضلات ارادی یا مخطط آن‌هایی هستند که ما با اراده خودمان حرکت می‌دهیم (مثل، عضلات بازوها و پاها). این عضلات توسط تاندون‌ها به استخوان، متصل می‌شوند و از عضلات قدرتمند محسوب می‌شوند. عضلات غیرارادی یا صاف، عضلاتی هستند که خودشان و بدون اراده ما حرکت می‌کنند (مثل عضلات دیافراگم که به نفس کشیدن کمک می‌کنند). عضلات قلب، عضلات غیرارادی قلبی نامیده می‌شوند.

هنگامیکه اسپاسم عضلات ایجاد می‌شود، بیشترین تاثیری را بر ماهیچه‌ توام (عضلات ساق پا)، ماهیچه سه سر(عضلاتی در قسمت بالایی بازوها)، ماهیچه همسترینگ (عضلات پشت ران‌ها) و ماهیچه چهارسر (عضلات جلوی ران) دارد.

علل ایجاد اسپاسم عضلانی چیست؟

مغز برای حرکت ماهیچه‌ها، پیام‌هایی را به ماهیچه‌های ارادی و برای هماهنگ کردن حرکاتی که می‌خواهید انجام دهید، می‌فرستد. عضلات ارادی زمانیکه مورد استفاده قرار می‌گیرند منقبض و سفت می‌شوند و پس از اینکه حرکت به صورت کامل انجام شد، عضلات در حالت استراحت قرار می‌گیرند. هنگامیکه چرخه انقباض و استراحت به طور مکرر انجام می‌شود، مانند ورزش کردن، فیبرها قوی‌تر شده و عضلات بزرگتر و قوی‌تر می‌شوند.

انقباض عضلانی

با این حال، گاهی اوقات عضلات، یا تعدادی از فیبرهای درون عضله، بخودی خود منقبض شده و موجب گرفتگی عضلانی می‌شوند. تفاوت بین اسپاسم و گرفتگی در شدت انقباض است. اگر انقباض و شل شدن عضلات سریع و بدون درد باشد، اسپاسم است. اگر انقباض طولانی و دردناک باشد، گرفتگی عضلانی است. گاهی اوقات، گرفتگی‌های عضلانی بسیار شدید هستند و بدلیل سفت و دردناک شدن عضلات، شما نمی‌توانید آن‌ها را حرکت دهید. گرفتگی ممکن است کوتاه مدت، یک دقیقه یا کم‌تر یا تا چند روز طول بکشد. زمانیکه محققان گرفتگی عضلات برخی از ورزشکاران را بررسی کردند، ملاحظه کردند که به دلیل فعالیت زیاد فیبرهای عضلانی، عضلات بسیار سریع منقبض می‌شوند. گرفتگی عضلات در یک عضله مانند همسترینگ یا در چند عضله با هم، مانند گرفتگی دستان در صورت نویسنده بودن شما، اتفاق می‌افتد. گرفتگی ممکن است یکبار اتفاق بیفتد و دوباره رخ ندهد و یا ممکن است بصورت دوره‌ای عضله بگیرد و آزاد کند.

گرفتگی عضلانی وابسته به ورزش

دلایل متعددی برای ایجاد گرفتگی عضلانی وجود دارد، شایع ترین آن‌ها در ورزشکاران حرفه‌ای و ضعیف‌تر ایجاد می‌شود. این گرفتگی‌ها به نام گرفتگی عضلانی وابسته به ورزش یا EAMC نامیده می‌شوند. این نوع گرفتگی زیرگروه، گرفتگی‌های پارافیزیولوژیک قرار می‌گیرد و بر روی افراد سالم اثر گذاشته و با انجام کاری مثل ورزش کردن، ایجاد می‌گردند.

• محققان تخمین زده‌اند که دونده‌های دوی ماراتن و افرادی که در ورزش‌های سه‌گانه شرکت می‌کنند ممکن است در طول زندگی 30 تا 67 درصد خطر ابتلا به گرفتگی عضلانی داشته باشند.
• با اینکه علت دقیق گرفتگی عضلانی مشخص نیست، محققان معتقدند که ناشی از کشش ناکافی، خستگی عضلانی و یا کمبود اکسیژن در عضله است.
• علل دیگری که باعث گرفتگی عضلانی می‌شوند شامل گرما، کم آبی و یا کمبود نمک و مواد معدنی (الکترولیت‌ها) می‌باشند.
• تحقیقات جدید نشان می‌دهند که ممکن است بدلیل فعالیت غیرطبیعی نورون (عصب) در ستون فقرات باشد.
• محققان همچنین دریافتند که ورزشکارانی که دونده‌های ماراتن هستند یا میزان توده بدنی بالایی دارند با پا به سن گذاشتن، گرفتگی عضلانی بیشتری را تجربه می‌کنند. این ورزشکاران بطور منظم کشش عضلانی ندارند و سابقه خانوادگی خشکی عضلات دارند.

استفاده بیش از حد از عضلات

در صورت استفاده از یک نوع از عضلات برای یک دوره طولانی مدت نیز باعث ایجاد گرفتگی عضلات می‌شود. گرفتگی می‌تواند در اثر خم‌ شدن‌های طولانی مدت برای کار در باغ، تایپ کردن با صفحه کلید و نوشتن فهرستی طولانی با خودکار باشد، که  عضلات منقبض شده و باعث درد می‌شوند. گاهی اوقات این نوع گرفتگی‌ها ظاهرا علت بیرونی ندارند. به عنوان مثال، با کشش انگشتان پا به طرف پایین، ماهیچه ساق پا منقبض شده و گرفتگی شدیدی ایجاد می‌گردد.

بارداری

زنان باردار در طول دوران بارداری بیشتر دچار گرفتگی عضلانی می‌شوند اما دلیل آن مشخص نیست. این مورد نیز جز گرفتگی پارافیزیولوژیک است زیرا با باردار شدن ایجاد می‌شود. به همین ترتیب، افراد سالخورده نیز ممکن است مستعد ابتلا به گرفتگی عضلانی باشند. پزشکان معتقدند این به دلیل از دست دادن توده عضلانی با پا به سن گذاشتن و کم شدن فعالیت است.

دارو

اثر جانبی برخی داروها ممکن است باعث گرفتگی عضلانی شود. دیورتیک‌ها یا قرص‌های که با آب باید مصرف شوند، مایعات بدن را خارج می‌کنند. اگر بیش از حد مایعات و با سرعت از بدن خارج شوند، کم آبی بدن ناشی از آن می‌تواند موجب گرفتگی عضلات شود. سایر داروها نیز می‌توانند باعث ایجاد گرفتگی عضلانی شوند.

مشکلات اسکلتی و بیماری

مشکلات اسکلتی می‌توانند احتمال ابتلا به گرفتگی عضلات پا را افزایش دهند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اسکولیوز (انحنای ستون فقرات) سبب داشتن یک پا بلندتر از پای دیگر شده و این عدم تعادل باعث ایجاد گرفتگی در پا می‌شود. علائم ناشی از گرفتگی‌ها، همانطور که از اسمش مشخص است، نشانه‌هایی از بیماری است که باعث گرفتگی می‌شوند.

• نمونه‌هایی از چند بیماری که می‌توانند باعث گرفتگی عضلانی شوند: بیماری پارکینسون، تشنج، دیابت و بیماری قلبی است.
•  آترواسکلروز (سخت شدن (تصلب) شریان‌ها) باعث می‌شود گردش خون در سراسر بدن سخت شود. اغلب یکی از اولین نشانه‌های آترواسکلروز، شلی یا لرزش متناوب می‌باشد.
• بعضی از افراد مبتلا به آترواسکلروز ممکن است پس از مدتی پیاده روی در یک یا هر دو پا احساس گرفتگی کنند. در حالت استراحت، درد از بین می‌رود، اما هنگامیکه فرد دوباره راه می‎رود، باز می‌گردد.
• رادیکولوپاتی (تحریک ریشه عصبی در ستون فقرات) از دلایل شناخته شده‌ی گرفتگی عضلات که معمولا در شب اتفاق می‌افتد، است. برخی از بیماری‌های دیگر که موجب گرفتگی عضلات می‌شوند، عبارتند از سیروز کبد، نیش عنکبوت سیاه و هیپرترمی بدخیم، می‌باشند.
• در نهایت، گرفتگی عضلات آیدیوپاتیک، گرفتگی‌هایی هستند که علت شناخته شده‌ای ندارند، اما علائم بیماری هستند یا می‌توانند به ارث برده شوند. گرفتگی پاها که بطور ناگهانی و در شب رخ می‌دهند نمونه‌ای از این نوع گرفتگی‌ها است.

احساس گرفتگی عضلات چگونه است؟

گرفتگی عضلات دردناک است و در آن شکی نیست. علائم گرفتگی عضلانی معمولا به سرعت و شدید به سراغ فرد می‌آیند و می‌توانند بسیار قوی باشند که حتی ممکن است فرد از انجام کارهایش دست بکشد، درد و ناراحتی ناشی از گرفتگی باعث می‌شود که از ادامه دادن کارها باز بمانید. برخی گرفتگی‌ها بعد از انجام کاری ایجاد می‌شوند، که با تاخیر و بصورت گرفتگی‌های شبانه در ورزشکاران اتفاق می‌افتد. واضح‌ترین علامت گرفتگی عضلانی درد شدید در عضله یا عضلات است. اگر ماهیچه‌ای بزرگ درگیر گرفتگی شود، مثل ماهیچه ساق پا، ممکن است گره یا توده‌ای سخت را زیر پوست احساس کنید.

چگونه پزشک علل اسپاسم عضلانی را تشخیص می‌دهد؟

به طور کلی افرادی که در معرض تحریک عضلانی قرار دارند، می‌دانند که چه زمانی دچار آن می‌شوند بنابراین به دنبال علت پزشکی و دلایل آن و اینکه چه کار باید انجام دهند، نیستند. با این حال، گاهی گرفتگی عضلات بسیار جدی و به طور مکرر و طولانی مدت و با درد شدید هستند. اگر گرفتگی به علت بیماری و با درد بسیار باشد، علت آن باید پیدا شود.

• هنگامیکه برای اولین بار به پزشک مراجعه می‌کنید، او معاینه بدنی انجام خواهد داد و سابقه پزشکی شما را می‌پرسد.
• پزشک در مورد اینکه از چه زمانی گرفتگی شروع شده، چه مدت دچار گرفتگی هستید، چه مدت گرفتگی‌هایتان طول می‌کشد و وقتی که عضلات می‌گیرند معمولا چه کار می‌کنید، می‌پرسد.
• آزمایش‌های خون معمولا در ابتدا انجام می‌شوند که گرفتگی عضلات که ممکن است ناشی از کمبود آب بدن و کمبود نمک و مواد معدنی (الکترولیت) باشند را نشان می‌دهند.
• از آنجا که زنان باردار بیشتر مستعد گرفتگی عضلانی هستند، ممکن است آزمایش حاملگی برای زنان همراه با سایر آزمایشات خون انجام شود.
•  برای بررسی اینکه آیا تیروئید و کلیه شما به درستی کار می‌کنند، ممکن است آزمایشات خون دیگری انجام شود. تیروئید یک غده کوچک است که درست زیر حنجره قرار دارد و مسئول ساخت و توزیع هورمون‌ها است.
• اگر آزمایشات خون در محدوده طبیعی بوده و بارداری منفی باشد، آزمایشات بیشتری ممکن است تجویز و انجام شود.
• سونوگرافی داپلر عروقی با استفاده از امواج اولتراسوند تصاویری رو صفحه ایجاد می‌کند. با استفاده از داپلر که بصورت دستگاهی کوچک است، پزشک مشاهده می‌کند که آیا انسداد رگ خونی وجود دارد و مشاهدات را مورد بررسی قرار می‌دهد.
• اگر پزشک تشخیص دهد که ممکن است اختلالات نورولوژیکال (سیستم عصبی)، باعث ایجاد خشکی عضلات شده است، آزمایش تحت عنوان الکترومیوگرافی (EMG) انجام می‌شود.
• همچنین ممکن است تصویرسازی رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) انجام شود. MRI یک آزمایش رادیولوژیکی است که از امواج مغناطیسی و یک رایانه برای ایجاد تصاویری از ستون فقرات استفاده می‌کند. پزشک بدنبال مشاهده و بررسی هر چیزی است که ممکن است دیسکی آسیب‌دیده، عصب تحت فشار و یا عصب آسیب دیده که می‌تواند منجربه گرفتگی شود، می‌باشد.

برای تسکین درد ناشی از اسپاسم عضلانی چه کارهایی باید انجام داد؟

نوع درمان‌های مورد نیاز برای گرفتگی عضلانی بستگی به علل آن‌ها دارد:

یخ و گرما درمانی

برخی افراد با استفاده کردن از بسته یخ به شل و ریلکس شدن عضلاتشان کمک می‌کنند در حالیکه برخی دیگر با استفاده از پد یا دستمالی گرم یا کمپرس آب گرم و یا حوله گرم بهتر نتیجه می‌گیرند. هنگام استفاده از یخ یا گرما برروی قسمت دردناک، مراقب باشید. یخ هرگز نباید به طور مستقیم بر روی پوست گذاشته شود و باید حداقل با یک لایه پارچه پوشانده شده و روی محل درد قرار گیرد. پدهای گرم بسیار گرم هستند و ممکن است باعث سوختگی شوند، بنابراین لایه‌ای از پارچه را بین گرما و پوست قرار دهید. ماساژ می‌تواند بسیار کمک دهنده باشد، با این حال بعد از تمام شدن ماساژ، می‌تواند دردناک باشد. اگر علت سفتی عضلات، کمبود آب بدن باشد، مایعات حاوی الکترولیت‌ها (مانند نوشیدنی‌های ورزشی) برای تعادل مایعات از دست رفته ضروری هستند.

دارو

اگر گرفتگی‌ها ناشی از بیماری باشند، باید همراه با درمان بیماری، از بین بروند. به علت عوارض جانبی که داروها دارند، به طور کلی مصرف آن‌ها برای گرفتگی عضلانی توصیه نمی‌شود. اکثر گرفتگی‌های عضلات کوتاه مدت هستند و قبل از آنکه دارو مصرف شود و اثر بگذارد، گرفتگی عضلات از بین رفته است. در مواردی پزشکان ممکن است از بوتاکس برای متوقف کردن گرفتگی در عضلات خاص استفاده کنند که به صورت تصمیم فردی است و بستگی به علت و تاثیر گرفتگی دارد.

تغذیه

برای ورزشکاران که بسیار دچار اسپاسم عضلانی می‌شوند، تغذیه مناسب و خوب با اهمیت است. نوشیدن مایع به اندازه کافی و الکترولیت‌ها ممکن است به محدود کردن گرفتگی کمک کند که با مراجعه به متخصص تغذیه و مشاوره در مورد رژیم غذایی و عادات خوردن امکان‌پذیر است.

نوشیدن آب

یکی از نکات مهم دیگر هیدراته بودن وحفظ آب بدن است که با نوشیدن مایعات به اندازه کافی می‌توانید الکترولیت‌های بدن خود را از تخلیه حفظ کنید اما از نوشیدن مایعات بیش از حد نیز بپرهیزید. در نهایت، تمرین و ورزش بیش از اندازه بخصوص در آب و هوای گرم انجام ندهید.

فیزیوتراپی

از درمان‌های مهم اسپاسم عضلانی شامل روش‌هایی برای آرام کردن عضله آسیب دیده است و به طور معمول شامل درمان‌های فیزیکی متفاوت مانند:

• ماساژ: ماساژ روش درمانی است که توسط فیزیوتراپیست‌ها برای تحریک بافت نرم بدن (عضلات، رباط‌ها، تاندون‌ها) به منظور تسکین درد اسپاسم عضلانی، بهبود گردش خون و آرامش شما انجام می‌شود.
• طب سوزنی: طب سوزنی روشی تهاجمی است که از سوزن‌هایی ریز برای درمان درد اسکلت عضلانی و اسپاسم استفاده می‌شود. فیزیوتراپیست بطور معمول 16-2 سوزن استفاده می‌کند و حداکثر تا بیست و پنج دقیقه روی بدن می‌ماند. در طی درمان، فیزیوتراپیست ممکن است با حرکت دادن سوزن‌ها، عضلات را تحریک کند.
•  اولتراسوند درمانی: اولتراسوند درمانی را می‌توان در هر دو شرایط مزمن و حاد استفاده کرد و هدف آن کاهش زمان بهبودی آسیب‌های بافت نرم است. امواج صوتی با فرکانس بالا در اطراف محل آسیب متمرکز می‌شوند و به آرامی به سمت منطقه آسیب دیده حرکت می‌کنند. تصور می‌شود که اولتراسوند زمان بهبود را با جذب بیشتر ماست سل‌ها به محل آسیب تسریع می‌کنند. این روند ممکن است موجب افزایش جریان خون شود و در مرحله حاد آسیب بافت موثر باشد. شوک درمانی بعنوان اولتراسوند درمانی نیز موثر است.
• تحریک الکتریکی اعصاب (TENS): TENS اغلب برای درمان دردهای عضلانی مزمن استفاده می‌شود. هدف TENS در ابتدا تسکین علائم گرفتگی، برانگیختن اعصاب حسی و در نتیجه تحریک محل درد و یا سیستم اپیوئیدی است: احساس سوزن سوزن شدن TENS از میزان سیگنال‌های درد دریافت شده توسط مغز جلوگیری می‌کند و یا TENS میزان کشنده‌های طبیعی خود بدن که اندورفین‌ها و انکفالین‌ها نامیده می‌شوند، را افزایش می‌دهد.
•  نواربندی کردن: نوار چسباندن برای جلوگیری از آسیب و توانبخشی استفاده می‌شود. فیزیوتراپیست‌ها همچنین می‌توانند به شما آموزش دهند که چگونه خودتان نوارها را ببندید تا درمان بهتر و سریع‌تر انجام شود. آن‌ها از انواع مختلفی از نوارها استفاده می‌کنند اما برای خرید نوارها باید نوعی که مناسب وضعیت‌تان است را خریداری کنید.

گرم کردن قبل از انجام ورزش(نرمش)

از آنجاییکه خشکی و گرفتگی عضلات به سرعت و ناگهانی اتفاق می‌افتد، معمولا به همان اندازه که سریع می‌آید باید سریع حل شود و بهترین درمان پیشگیری است. هر فردی که قصد انجام کارهای سنگین و ورزشی را دارد، ابتدا باید بدن خود را گرم کند و عضلات خود را بشکند. اگر در حال حرکت مبلمان، حفر و کندن باغ، نقاشی و یا انجام کارهای عمومی هستید که همیشه انجام نمی‌دهید، عضلات شما با این کارها دچار خستگی و کوفتگی می‌شوند. با گرم کردن و کشش عضلات از گرفتگی و خستگی می‌توان جلوگیری کرد. همچنین مهم است که به درستی کشش را انجام دهید. بهتر است پس از آنکه عضلات گرم شدند، کشش را انجام دهید. به سرعت عضلات را نکشید و کشش را به آرامی و هر کشش را 30 ثانیه نگه دارید. انجام کشش کم‌تر از 30 ثانیه فایده‌ای ندارد. برخی از متخصصان به ورزشکاران توصیه می‌کنند که نرمش‌های کششی را بصورت روزانه انجام دهند زیرا که باعث حفظ انعطاف‌پذیری عضلات می‌شود. همچنین به یاد داشته باشید که انجام کشش پس از فعالیت به شما امکان آرام و شل کردن عضلات را می‌دهد.

ورزش کردن برای اسپاسم عضلانی

اگر در معرض گرفتگی عضلات بصورت گاه به گاه پس از فعالیت بدنی یا استفاده بیش از حد عضلاتی خاص هستید، می‌توانید از گرفتگی عضلات خود به سادگی با متوقف کردن فعالیت خود، جلوگیری کنید.

• اگر گرفتگی عضلانی ادامه‌دار است، کشش عضلات گرفته هر چند دردناک باشد، تنش و درد عضلانی را کاهش می‌دهد.
• بعنوان مثال، اگر عضله ساق پا دچار خشکی است، مقابل دیوار بایستید یا جسمی محکم که بتوانید با آن تعادلتان را حفظ کنید، قرار بگیرید.
• پاشنه‌ی پایی که درد می‌کند را تا می‌توانید به زمین نزدیک کنید و بدن خود را در حالیکه ماهیچه ساق پایتان کشیده شود،
•  به آرامی به طرف دیوار و یا جسم خم کنید.
• اگر هنگامیکه خشکی و سفتی عضلات شروع می‌شود در رختخواب هستید، می‌توانید انگشتان پا را بطرف سقف بصورت صاف و مستقیم بکشید، یا انگشتان پا را گرفته و پاها را بطرف خود بکشید و در این حالت کمی زانوی خود را خم نگه دارید.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است”