آرتروز شانه(استئوآرتریت)همراه با التهاب،ساییدگی مفاصل و عضلات کتف

آرتروز به التهاب بافت‌های درون مفصل گفته می‌شود. این التهاب زمانی ایجاد می‌شود که غضروف مفصلی که از ساییده شدن استخوان‌ها بر روی هم جلوگیری می‌کند تخریب شود. بدون این پوشش محافظ، اصطکاک استخوان‌ها بر روی یکدیگر منجر به درد و تورم خواهد شد. در برخی از موارد نیز ممکن است خارهای استخوانی تشکیل شوند.

در آرتروز شانه، غضروف اطراف مفصل اخرمی ترقوه‌ای (AC) که در محل رسیدن استخوان ترقوه به سر استخوان کتف قرار گرفته است و یا غضروف مفصل شانه (مفصل گلنوهومرال) که استخوان بازو را به کتف متصل می‌کند تخریب می‌شود. علائم آرتروز در شانه ممکن است در اثر انواع مختلفی از این عارضه در شانه بروز پیدا کنند.

انواع آرتروز شانه

بیش از 100 نوع مختلف بیماری‌های روماتیسمی وجود دارند. شایع‌ترین نوع این بیماری‌ها متعلق به استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید می‌باشد.

استئوآرتریت

استئوآرتریت با نام بیماری تخریب مفاصل نیز شناخته شده و شایع‌ترین نوع آرتروز می‌باشد که معمولاً در افراد مسن بروز پیدا می‌کند. این بیماری، غضروف‌های مفصلی را درگیر می‌کند که نقش ضربه گیر و حفاظت از سر استخوان‌های درون مفصل را برعهده دارند. در آرتروز، این غضروف‌ها با گذر زمان تخریب شده و از بین می‌روند. در موارد بسیار شدید بیماری، ممکن است غضروف به طور کامل از بین رفته و چیزی در غضروف برای محافظت از استخوان‌ها باقی نمانده باشد درنتیجه استخوان‌ها به طور مستقیم با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند. همچنین ممکن است سر استخوان‌ها در یک مفصل دچار برجستگی و بیرون‌زدگی شود که به آن خار استخوانی می گویند.

استئوآرتریت منجر به درد مفاصل شده و می‌تواند دامنه‌ی حرکتی طبیعی (توانایی حرکت دادن آزادانه‌ی مفاصل) فرد را محدود کند. در موارد حاد این بیماری، ممکن است مفصل شانه به طور کامل غیر قابل تحرک شده و فرد را ناتوان کند.

آرتریت روماتوئید

این یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن (روش مقابله‌ی بدن با عفونت‌ها) به مفاصل، بافت‌ها و ارگان‌های سالم حمله می‌کند. این بیماری اکثراً در خانم‌ها در سن بچه‌دار شدن (15 تا 44 سال) رخ می‌دهد و منجر به التهاب غشای داخلی مفاصل (غشای سینوویال) خواهد شد. این بیماری منجر به ایجاد درد، گرفتگی، تورم و از دست دادن عملکرد مفاصل خواهد شد. در موارد حاد این بیماری ممکن است یک مفصل تغییر شکل داده و فرم آن به طور کلی تغییر کند.

آرتریت روماتوئید بیشتر مفاصل دست‌ها و پاها را درگیر کرده و در اکثر موارد به صورت متقارن در هر دو طرف بدن بروز پیدا می‌کند. این به معنی درگیر شدن مفاصل مشابه در هر دو طرف بدن (هر دو دست و یا هر دو پا) به صورت همزمان و با علائم یکسان می‌باشد. انواع دیگر آرتروز به صورت متقارن نخواهند بود. میزان شیوه این بیماری در زنان تقریباً دو تا سه برابر مردان می‌باشد.

علل

استئوآرتریت با تخریب و فرسایش غضروف‌های پوشاننده‌ی انتهای استخوان‌ها در مفصل ایجاد می‌شود. این مشکل ممکن است به دلیل فشار بیش از حد برای مدت زمان‌های طولانی و یا به دلیل دیگر آسیب‌ها، بیماری‌ها و یا بدشکلی‌های مفصلی ایجاد شده باشد. استئوآرتریت اولیه معمولاً با سن فرد ارتباط داشته و منجر به تخریب عمومی غضروف‌ها می‌شود.

استئوآرتریت ثانویه معمولاً درنتیجه‌ی یک بیماری یا عارضه‌ی دیگر مثل آسیب‌های مکرر، عمل جراحی و یا ساختار غیرطبیعی مفصل از زمان تولد ایجاد می‌شود. آرتریت روماتوئید معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که ژن‌های مسئول این بیماری توسط یک عفونت و یا برخی از عوامل محیطی تحریک شوند. با تحریک شدن این ژن‌ها، بدن آنتی‌بادی‌هایی را بر ضد ساختار مفاصل تولید می‌کند که منجر به آرتریت روماتوئید می‌شوند.

علائم

درد، شایع‌ترین علامت آرتروز شانه بوده که با انجام فعالیت نیز تشدید می‌شود. در روند طبیعی پیشرفت این بیماری، درد با گذشت زمان تشدید می‌شود که سرعت این پیشرفت برای هر فرد متفاوت خواهد بود. در آرتروز شانه، درد معمولاً در عمق مفصل شانه احساس شده و ممکن است با تغییرات آب و هوایی تشدید شود. بیماران معمولاً درد خود را به صورت یک درد مبهم و عمیق توصیف می‌کنند که با انجام فعالیت تشدید می‌شود.

ازجمله علائم دیگر این بیماری می‌توان به محدودیت دامنه‌ی حرکتی، احساس سایش درون مفصل و شنیدن صدا از مفصل به هنگام حرکت دادن آن اشاره کرد. همچنین با پیشرفت بیماری ممکن است درد مفصل به هنگام شب نیز بروز کند که می‌تواند خواب شما را با مشکل بزرگی مواجه کند.

استئوآرتریت شانه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک سوابق شما را بررسی کرده و یک معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌دهد تا میزان درد و حساسیت نسبت به لمس را سنجیده و علائم آسیب به بافت‌های مجاور را نیز تشخیص دهد. ازجمله این بافت‌ها می‌توان به رباط‌ها، عضلات و تاندون‌ها اشاره کرد. پزشک همچنین دامنه‌ی حرکتی شما را بررسی می‌کند. در این مرحله پزشک می‌تواند بگوید که آیا عضلات اطراف مفصل به دلیل عدم استفاده دچار آتروفی و ضعف شده‌اند یا خیر.

آزمایشاتی که برای تشخیص آرتروز شانه و یا رد کردن احتمال عارضه‌های دیگر انجام می‌شوند شامل موارد زیر می‌باشند:

• عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس و اسکن‌هایی مثل اسکن MRI
• آزمایش خون عموماً برای تشخیص آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود ولی می‌توان از آن برای رد کردن احتمال وجود بیماری‌های دیگر نیز استفاده کرد
• برداشتن مایع سینوویال که نقش روان کنندگی بر روی غشای سینوویال مفصل را داراست و آزمایش کردن آن
• آرتروسکوپی یک روش جراحی است که با استفاده از آن می‌توان به داخل مفصل نگاه کرده و در برخی از موارد می‌توان با استفاده از این روش به ترمیم فضای درون مفصل پرداخت

در آرتروسکوپی پزشک می‌تواند با وارد کردن یک دستگاه کوچک از طریق یک بریدگی ریز به داخل مفصل موقعیت دقیق آرتروز را مشخص کند.

درمان آرتروز شانه

استراحت

استراحت کرده و یا در فعالیت‌های خود تغییر ایجاد کنید تا از تشدید درد بیماری جلوگیری شود. همچنین باید نحوه‌ی حرکت دادن مفصل شانه برای انجام فعالیت‌های مختلف خود را نیز تغییر دهید تا درد شما به حداقل میزان ممکن برسد.

دارودرمانی

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشند و باید آن‌ها را همراه با غذا مصرف کرد. این داروها می‌توانند غشای داخلی معده را تخریب کرده و منجر به خونریزی داخلی شوند. در صورتی که شما سابقه‌ی زخم معده و یا دیگر مشکلات گوارشی را دارید و یا در صورتی که از داروهای رقیق کننده‌ی خون استفاده کرده و مشکلات قلبی دارید، باید قبل از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی با پزشک خود مشورت کنید.

تزریق کورتیزون

تزریق کورتیزون می‌تواند التهاب درون مفصل را متوقف کند بنابراین روشی بسیار کارآمد و بدون نیاز به عمل جراحی می‌باشد. البته با وجود اینکه علائم برخی از افراد با انجام تزریق تقریباً به مدت یک سال تسکین پیدا می‌کند، برخی از افراد تنها برای مدت کوتاهی علائم بیماری را نشان نخواهند داد. همچنین برخی از افراد هیچ بهبودی پیدا نخواهند کرد. به طور میانگین، تزریق کورتیزون باید به مدت 3 ماه درد فرد را تسکین دهد. متاسفانه تزریق این ماده در هر بار کارایی کمتری داشته و فرد بهبودی کمتری پیدا می‌کند. نمی‌توان به طور دقیق تعداد تزریقات لازم را مشخص کرد و هر بار باید با قضاوت صحیح این کار را انجام داد. اکثر افرادی که از کورتیزون استفاده می‌کنند، دو تا سه بار در سال این تزریق را دریافت می‌کنند.

مکمل روان کننده

در این روش یک ژل حاوی اسید هیالورونیک به درون مفصل تزریق می‌شود. این روش کارایی بالایی در روان کنندگی حرکت مفصل و جلوگیری از التهاب خواهد داشت. این روش به طور گسترده برای آرتروز زانو مورد استفاده قرار گرفته است که نتایج مختلفی را در پی داشته است.

فیزیوتراپی

انجام فیزیوتراپی در افراد مبتلا به آرتروز شانه با نتایج مختلفی روبرو شده است. پزشکان متوجه شده‌اند که افراد مبتلا به مقادیر زیاد گرفتگی ممکن است با استفاده از فیزیوتراپی بهبود پیدا کنند. روش‌های درمانی فیزیوتراپی که توسط پزشکان برای کاهش درد و التهاب شانه توصیه می‌شوند عبارت‌اند از:

• بریس شانه
• سرما و گرما درمانی
• وسایل کششی شانه
• ماساژ درمانی یا روش‌های درمان دستی
• شاک ویو تراپی
• لیزر درمانی
• مگنت تراپی

طب سوزنی

طب سوزنی یک روش درمانی است که در آن فرد متخصص سوزن‌های بسیار باریکی را به درون نقاط مختلفی از بدن وارد می‌کند. با هدف قرار دادن نقاط مختلفی در طول “نصف النهارهای بدن” که به اعصاب درگیر شده در استئوآرتریت مربوط هستند، طب سوزنی می‌تواند بهبودی را با تقویت گردش خون و بهبود عملکرد مفاصل تسریع کند. طب سوزنی همچنین باعث ترشح اندورفین در بدن می‌شود که یک ماده‌ی شیمیایی مسکن در بدن است.

اوزون تراپی

علت اینکه برخی از جراحات به طور کامل بهبودی پیدا کرده و برخی دیگر بهبودی پیدا نمی‌کنند، به گردش خون مربوط است. به‌منظور بهبودی و ترمیم یک ناحیه‌ی آسیب دیده در بدن، عناصری لازم خواهند بود که تنها خون می‌تواند آن‌ها را فراهم کند: ویتامین‌ها، مواد معدنی و اکسیژن. مهم‌ترین این عناصر اکسیژن است. کمبود اکسیژن منجر به تجمع لاکتیک اسید می‌شود که منجر به درد خواهد شد. پرولوزون به سه طریق کار خود را انجام می‌دهد. اول، یک داروی مسکن موضعی به منطقه‌ی آسیب دیده تزریق می‌شود تا درد و ورم را کاهش دهد. درنتیجه گردش خون تقویت خواهد شد. سپس، مواد معدنی و ویتامین‌ها به منطقه‌ی مورد نظر تزریق می‌شوند که برای بهبودی ضروری هستند. در نهایت، اکسیژن به شکل اوزون به ناحیه تزریق می‌شود. درنتیجه‌ی این کار، بافت‌ها مواد لازم برای بهبودی را دریافت کرده‌اند و با بهبودی آن‌ها، گردش خون در بافت نیز بیشتر خواهد شد و بهبودی تکمیل می‌شود. پاسخ افراد مختلف نسبت به این روش درمانی متفاوت خواهد بود ولی به طور میانگین اکثر افراد به 4 تا 6 جلسه‌ی درمانی نیاز خواهند داشت.

پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)

استفاده از روش درمانی PRP امروزه به‌سرعت در حال گسترش بوده و افراد آن را به عنوان روشی مؤثر برای بهبودی بافت‌های آسیب دیده، رباط‌های مجروح و تسکین علائم آرتروز می‌شناسند.

زمانی که رشته‌های کلاژن در رباط یا تاندون کشیده شده و پاره می‌شوند شروع به خونریزی کرده که درنتیجه‌ی این افزایش جریان خون، بهبودی تسریع می‌شود. خون حاوی فاکتورهای رشد و پلاکت‌هاست که با تشکیل رشته‌های جدید کلاژن به بهبودی کمک می‌کنند. در صورتی که روند بهبودی به شکلی که بدن آن را برنامه‌ریزی کرده است پیش نرود، بافت اسکار تشکیل شده و بهبودی کند شده و حتی متوقف می‌شود.

ورزش درمانی برای آرتروز شانه

ساعت دیواری

تمرین ساعت دیواری برای پایداری مفصل شانه بسیار مفید است چراکه توانایی بالایی برای ورزش دادن روتاتور کاف و عضلات کتف دارد. برای انجام این تمرین :

• با صورت موازی با دیوار قرار گرفته و دست‌های خود را بر روی دیوار قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که شانه‌های شما در موقعیت عادی قرار گرفته و آن‌ها را بالا نینداخته‌اید.
• با کمک عضلات مرکزی بدن و شانه‌ی خود، یکی از دست‌ها را بر روی دیوار به سمت خارج حرکت دهید.
• برای هر دست خود این تمرین را 3 مرتبه‌ی 5 تایی انجام دهید.

تمرین W

این یک تمرین ساده بوده که می‌توان در هر مکانی به‌راحتی آن را انجام داد. انجام این تمرین با استفاده از طناب‌کشی تأثیر بیشتری خواهد داشت ولی انجام آن بدون طناب نیز نتایج خوبی را به همراه خواهد داشت. برای انجام این تمرین:

• با کمک عضلات مرکزی بدن، کتف‌های خود را به آرامی به طرف یکدیگر فشار دهید.
• دست‌های خود را در کنار بدن نگه داشته و کف دست را به طرف بیرون بدن بگیرید. سپس دست‌های خود را به آرامی بچرخانید.
• در حین انجام این کار، باید احساس کنید که شانه‌ی شما درگیر شده است.
• روزانه 3 مرتبه‌ی 15 تایی این حرکت را انجام دهید.

فشار دادن کتف‌ها به یکدیگر

انجام منظم این تمرین می‌تواند سلامت شانه‌های شما را تضمین کند. معمولاً عضلات میانی کمر افراد که شامل عضلات لوزی شکل و ذوزنقه‌ای هستند ضعیف می‌شوند. گرفتگی در ناحیه‌ی سینه و شانه‌ها باعث مشکلات مکانیکی در این عضلات خواهند شد و دیگر نمی‌توان آن‌ها را بازیابی کرد. کار کردن بر روی تحرک پذیری مفاصل اولویت اول خواهد بود ولی کار کردن بر روی این تمرین می‌تواند به بدن شما کمک کند تا حالت جدید را حفظ کند. برای انجام این تمرین:

• تصور کنید که در حال فشردن چیزی بر روی کمر خود هستید.
• در طول انجام تمرین، عضلات ذوزنقه‌ای فوقانی خود را در حالت استراحت نگه دارید.
• نگه داشتن دست‌ها در طرفین بدن با باز کردن سینه و مهیا کردن شرایط کمر برای این تمرین، می‌تواند به شما کمک کند.
• این تمرین را به صورت روزانه در 3 مرتبه‌ی 10 تایی انجام دهید.

چرخش خارجی ایزومتریک

عضلات روتاتور کاف از چهار عضله‌ی اصلی تشکیل شده‌اند. این عضلات شامل فوق خاری، تحت خاری، گرد کوچک و تحت کتفی می‌باشند. برای انجام این تمرین:

• آرنج خود را در کنار بدن گرفته و دست را از ناحیه‌ی آرنج خم کنید.
• با دست دیگر خود بر روی سطح خارجی دست فشار وارد کنید.
• با دست درگیر شده‌ی خود و با استفاده از عضلات شانه سعی کنید این فشار را جبران کنید.
• این تمرین را به صورت روزانه در 3 مرتبه‌ی 12 تایی انجام دهید.

چرخش داخلی ایزومتریک

در میان چهار عضله‌ی اصلی روتاتور کاف، عضله‌ی تحت کتفی بیشترین درگیری را در انجام تمرین چرخش داخلی ایزومتریک خواهد داشت. برای انجام این تمرین:

• آرنج خود را در کنار بدن گرفته و دست را از ناحیه‌ی آرنج خم کنید.
• با دست دیگر خود بر روی سطح داخلی دست فشار وارد کنید.
• با دست درگیر شده‌ی خود و با استفاده از عضلات شانه سعی کنید این فشار را جبران کنید.
• این تمرین را به صورت روزانه در 3 مرتبه‌ی 12 تایی انجام دهید.

طناب‌کشی

این تمرین برای برخی از عضلات مهم کتف مفید است. برای انجام این تمرین:

• دو سر طناب را در دو دست خود گرفته و آن را به طرف عقب بکشید. با عقب رفتن دست‌های خود، کتف‌ها را به طرف یکدیگر فشار دهید.
• شانه‌های خود را بالا نیندازید.
• این تمرین را به صورت یک روز در میان در 3 مرتبه‌ی 12 تایی انجام دهید.

لغزش روی دیوار

این تمرین برای افزایش فعالیت عضلات ذوزنقه‌ای تحتانی مناسب است. افراد مبتلا به درد شانه معمولاً فعالیت زیادی در عضلات ذوزنقه‌ای فوقانی خود داشته ولی عضلات ذوزنقه‌ای تحتانی آن‌ها قدرت کافی را ندارند.

• برای متعادل کردن این عضلات، تمرین لغزش بر روی دیوار را انجام دهید.
• در حین انجام تمرین اطمینان حاصل کنید که شانه‌های خود را بالا نینداخته‌اید.
• این تمرین را به صورت روزانه در 3 مرتبه‌ی 12 تایی انجام دهید.

چرخش به سمت خارج در حالت خوابیده به پهلو

تمرین چرخش به سمت خارج در حالت خوابیده به پهلو یکی از بهترین تمرین‌ها برای روتاتور کاف می‌باشد چراکه فعالیت دیگر عضلات در این تمرین بسیار کم خواهد بود. برای انجام این تمرین به پهلو خوابیده و دست خود را با زاویه‌ی 90 درجه به طرف بالا باز کنید. با استفاده از وزن دست دیگر و یا با استفاده از یک وزنه، دست خود را به طرف بالا و خارج از بدن بکشید.

• برای حفظ موقعیت مناسب می‌توانید از یک حوله‌ی لوله شده استفاده کنید.
• این تمرین را به صورت یک روز در میان در 3 مرتبه‌ی 8 تایی انجام دهید.
• همانند تمامی برنامه‌های ورزشی، قبل از انجام این تمرین با پزشک خود مشورت کنید.

کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.